Ραγδαίες και ριζικές είναι οι αλλαγές στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση, βάση του νόμου ν.4009/2011, που εισήγαγε η υπουργός Α. Διαμαντοπούλου. Η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ καλλιεργώντας συστηματικά το τελευταίο διάστημα μια γκρίζα εικόνα σχετικά με τη λειτουργία και την ποιότητα σπουδών που παρέχουν τα ελληνικά πανεπιστήμια, κατάφερε να προωθήσει μια σειρά από αλλαγές, χωρίς ωστόσο να ζητήσει τη συνεισφορά της καθ΄ύλην αρμόδιας ακαδημαϊκής κοινότητας.
Το υπουργείο, όχι μόνο αναδεικνύει τις παθογένειες, όχι μόνο αποκρύπτει συγκεκριμένες - επιθετικές - πτυχές του νόμου, αλλά δεν αφήνει και τα χρονικά περιθώρια στα ιδρύματα να αφουγκραστούν τις συνέπειες της εφαρμογής του. Για παράδειγμα, μέχρι χθες (21 Σεπτεμβρίου) θα έπρεπε να έχουν συγκροτηθεί στις Σχολές οι οργανωτικές επιτροπές διεξαγωγής εκλογών για τα εσωτερικά μέλη του νέου θεσμού των Συμβουλίων. Μάλιστα, αν κάτι τέτοιο δε γίνει, αυτά θα οριστούν απευθείας από την Υπουργό! Με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνει το υπουργείο την απαγκίστρωσή από την «κομματοκοκρατία».
Συμβαίνει το εξής παράδοξο: ενώ η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ ύψωσε όλο το προηγούμενο διάστημα την παντιέρα πάταξης της διαφθοράς, ωστόσο ο νέος νόμος– πλαίσιο έρχεται να «στρώσει» το κατάλληλο έδαφος στην πλήρη εφαρμογή αυταρχικών, πλήρως διαβλητών διαδικασιών.
Καταρχήν, το υπουργείο θεσμοθετεί τη λειτουργία Ν.Π.Ι.Δ. (Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου) μέσα στα δημόσια πανεπιστήμια, με τη μορφή Ανώνυμων Εταιρειών για τη «διαχείριση της περιουσίας και των κονδυλίων έρευνας των ΑΕΙ». Οι εταιρείες αυτές μάλιστα εξαιρούνται από τον έλεγχο του δημοσίου και των κανόνων του δημόσιου λογιστικού, ενώ υπάγονται στις διατάξεις περί Α.Ε.. Επιπροσθέτως, θα διοικούνται από Δ.Σ. (δεν έχει διευκρινιστεί επακριβώς η ιδιότητα όλων των μελών τους – σίγουρα θα υπάρχουν μάνατζερ, ίσως και ιδιώτες) τα οποία θα λογοδοτούν και θα τελούν υπό την εποπτεία των Συμβουλίων του εκάστοτε ιδρύματος ∙ πουθενά αλλού! Αν συνυπολογίσουμε πως ουσιαστικός έλεγχος δεν υπάρχει ούτε για τα Συμβούλια – αφού ούτε καν ο ίδιος ο Πρύτανης δεν θα έχει πλέον τη δυνατότητα να ζητήσει στοιχεία και έγγραφα για οποιαδήποτε υπόθεση του Ιδρύματος, καταλαβαίνουμε όλοι με τι είδους… διαφάνεια «ποτίζεται» η ανώτατη εκπαίδευση.
Βασικά θεσμικά όργανα από εδώ και στο εξής θα είναι τα Συμβούλια (αποτελούνται από 8 καθηγητές, 6 μάνατζερ και 1 φοιτητή) και η Κοσμητεία (3 καθηγητές και 1 φοιτητής). Η κοσμητεία μάλιστα όχι μόνο δε θα εκλέγεται μέσα από καθολική ψηφοφορία καθηγητών και φοιτητών – όπως ίσχυε μέχρι σήμερα – αλλά θα διορίζεται από τα Συμβούλια και θα υπηρετεί για 4 + 4 χρόνια.
Όλα τα προβλήματα που μέχρι σήμερα επιλύονταν στα πλαίσια του Τομέα ή του Τμήματος (Γενικές Συνελεύσεις Τμημάτων, με διευρυμένη συμμετοχή καθηγητών και αντιπροσωπείας φοιτητών) πλέον περνούν σε ολιγομελή όργανα. Ενδεικτικά: Η κοσμητεία διορίζει εξεταστικές επιτροπές διδακτορικών διατριβών, αποφασίζει για τους επισκέπτες καθηγητές και τους μετακαλούμενους καθηγητές από άλλα ΑΕΙ της χώρας, ενώ καθορίζει και τις άρτι αφιχθείσες «πιστωτικές μονάδες».
Ακόμα και στα προγράμματα σπουδών θα έχει ισχυρό λόγο η Κοσμητεία αλλά και το Συμβούλιο. Μπορεί ο Κοσμήτορας «Θετικών Επιστημών» Πανεπιστημίου Αθήνας να είναι Φυσικός και τα Συμβούλια να απαρτίζονται από manager, ωστόσο θα καθορίζουν και μάλιστα θα εγκρίνουν σε τελικό στάδιο τα προγράμματα Σπουδών άλλων τμημάτων της Φυσικομαθηματικής - ασύμβατα εντελώς με το επιστημονικό αντικείμενο τους - όπως το Βιολογικό, το Χημικό ή η Φαρμακευτική.
Νέα κόλπα, ακόμα και στις κρίσεις μελών ΔΕΠ/ΕΠ ΤΕΙ οι οποίες μπορούν να γίνουν με τηλεδιάσκεψη, ενώ δεν προβλέπεται να είναι ανοικτές σε κανένα συλλογικό σώμα. Συνάμα, δημιουργούνται πολλαπλές κατηγορίες διδακτικού προσωπικού με διαφορετικά προνόμια, οι οποίες θα αμείβονται από διαφορετικές πηγές. Καλωσορίζουμε πλέον καθηγητές «πλήρους και μερικής απασχόλησης» οι οποίοι αμείβονται από το ΝΠΙΔ του ΑΕΙ ή εξωτερικούς χρηματοδότες, ενώ για να συμπληρώσουν το εισόδημα τους (υπάρχει πιθανότητα διακοπής της κρατικής χρηματοδότησης) θα μπορούν να διδάσκουν παράλληλα σε ΙΕΚ και Κ.Ε.Κ, όπως επίσης κάποιοι θα μπορούν να κατέχουν «δεύτερη έμμισθη θέση στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα με άδεια της Κοσμητείας». Την ίδια ώρα, τα μέλη ΔΕΠ/ΕΠ των χαμηλότερων βαθμίδων (Λέλτορες - Επίκουροι) δεν έχουν καμία συμμετοχή στα βασικά όργανα διοίκησης, ούτε καν εκπρόσωπο.
Η χρηματοδότηση της εκάστοτε Σχολής εξαρτάται από την πιστοποίηση της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας (ΑΔΙΠ) η οποία μπορεί να εισηγείται και τη διακοπή της, ενώ και το πτυχίο μετατρέπεται σε τίτλο σπουδών το οποίο πρέπει να πιστοποιείται από την ίδια αρχή.
Το νέο μοντέλο διοίκησης είναι ολιγαρχικό και συγκεντρωτικό, ενώ το κόστος λειτουργίας του βαρύνει τους πόρους του Πανεπιστημίου καθώς θα αμείβονται τα μέλη του Συμβουλίου, ο Πρύτανης τα εξωτερικά μέλη των εκλεκτορικών, τα μέλη των επιτροπών της ΑΔΙΠ που πιστοποιούν το πρόγραμμα σπουδών κ.λπ. Όπως σημειώνει και η «Συσπείρωση Πανεπιστημιακών» ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η απουσία θεσμικών αντίβαρων στα βασικά όργανα διοίκησης (Συμβούλιο, Πρύτανης, Κοσμήτορας).
Ένας νόμος γεμάτος τρύπες και νομικά κενά που ελέγχεται ακόμη και για τη συνταγματικότητα του. Τρύπες οι οποίες καλύπτονται τεχνητά με επιτυχημένη επικοινωνιακή διαχείριση. Ουσιαστικά περνάμε σε συρρικνωμένες δομές και θεσμούς, που σε καμία περίπτωση δεν καταπολεμούν τον βασικό - υποτίθεται – στόχο. Ωστόσο, οι πανεπιστημιακοί διαβεβαιώνουν πως είναι αδύνατη η εφαρμογή του. Αυτό ελπίζουμε και εμείς κοιτώντας τα κρυφά σημεία του κειμένου.
Δημοσιεύτηκε στο Ποντίκι
