Γράφει ο Κώστας Μερκουράκης
Στην Ελλάδα του Μνημονίου οι εμπορικοί δρόμοι όλης της χώρας γέμισαν άδειες σκονισμένες τζαμαρίες. Τους τελευταίους μήνες όμως, στη θέση των λουκέτων ξεφυτρώνουν μικρά μαγαζιά στο χρώμα του λεμονιού, αφίσες πλήρεις υποσχέσεων, προσφορές – προσκλητήρια για όσους διαθέτουν μικρές χρυσές «περιουσίες» αλλά όχι χρήματα. Τα ενεχυροδανειστήρια ή αλλιώς οι μοντέρνοι «Σαράφηδες» επιστρέφουν δυναμικά. Το 1998 σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Αστυνομικής Διευθύνσεως Αττικής, στο Λεκανοπέδιο λειτουργούσαν 84 νόμιμα ενεχυροδανειστήρια. Εν έτει 2011, τα στοιχεία δείχνουν τριπλασιασμό των με κρατική άδεια καταστημάτων, και υπερδιπλασιασμό των παράνομων. Παράλληλα, υπάρχει πάντα και η επιλογή του Κρατικού Ενεχυροδανειστήριου, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και λειτουργεί από το 1933, ενώ στο κόλπο μπαίνουν δυναμικά, μεγάλες ξένες επιχειρήσεις που μυρίστηκαν τα μεγάλα περιθώρια κέρδους.
Στην Ελλάδα του Μνημονίου οι εμπορικοί δρόμοι όλης της χώρας γέμισαν άδειες σκονισμένες τζαμαρίες. Τους τελευταίους μήνες όμως, στη θέση των λουκέτων ξεφυτρώνουν μικρά μαγαζιά στο χρώμα του λεμονιού, αφίσες πλήρεις υποσχέσεων, προσφορές – προσκλητήρια για όσους διαθέτουν μικρές χρυσές «περιουσίες» αλλά όχι χρήματα. Τα ενεχυροδανειστήρια ή αλλιώς οι μοντέρνοι «Σαράφηδες» επιστρέφουν δυναμικά. Το 1998 σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Αστυνομικής Διευθύνσεως Αττικής, στο Λεκανοπέδιο λειτουργούσαν 84 νόμιμα ενεχυροδανειστήρια. Εν έτει 2011, τα στοιχεία δείχνουν τριπλασιασμό των με κρατική άδεια καταστημάτων, και υπερδιπλασιασμό των παράνομων. Παράλληλα, υπάρχει πάντα και η επιλογή του Κρατικού Ενεχυροδανειστήριου, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και λειτουργεί από το 1933, ενώ στο κόλπο μπαίνουν δυναμικά, μεγάλες ξένες επιχειρήσεις που μυρίστηκαν τα μεγάλα περιθώρια κέρδους.
Δεν υπάρχει περίπτωση να βγεις από το Μετρό ή να μην ανακαλύψεις στο παρμπρίζ σου διαφημιστικά κάποιου αμφιβόλου ποιότητας ενεχυροδανειστήριου. Πριν λίγους μήνες τα συγκεκριμένα καταστήματα δεχόντουσαν τα πάντα: χρυσά και ασημένια σκεύη ή κοσμήματα, ηλεκτρικές συσκευές, αυτοκίνητα ή σκάφη. Το τελευταίο διάστημα, με την αγορά να έχει στεγνώσει κυριολεκτικά, οι ιδιοκτήτες τους αδυνατούν να προωθήσουν τη «λεία», με συνέπεια οι περισσότεροι πλέον να αποδέχονται μόνο πολύτιμα μέταλλα, τα οποία λιώνουν και πουλούν στο εξωτερικό, καθώς οι τιμές στις διεθνείς αγορές έχουν εκτοξευτεί σε ιστορικά επίπεδα. Επίσης, πολλοί αντί να «δανείσουν» πιέζουν για άμεση αγορά, σεμνά και ταπεινά.
Τα μετρητά που θα πρέπει να προσδοκά κανείς στις… πολύ καλύτερες των περιπτώσεων αναλογούν στο μισό της αρχικής αξίας του αντικειμένου που ενεχυριάζει. Ευδοκιμούν οι απατεώνες στο χώρο, καθώς είναι εύκολο να λειτουργεί κάποιος χωρίς την απαραίτητη άδεια. Δεν είναι μόνο το πόσο χαμηλά θα εκτιμήσει κάποιος το αντικείμενο που προσφέρεις αλλά και το ότι οι περισσότεροι χρεώνουν με υπέρογκα ποσά τόσο την «εκτίμηση» όσο και τη «φύλαξη» του κατά τη διάρκεια του δανεισμού. Οι ποινικές κυρώσεις γι’ αυτούς που θα συλληφθούν παράνομοι, αφορούν πταίσμα που συνεπάγεται μόνο πρόστιμα που αντιστοιχούν σε μερικές εκατοντάδες ευρώ. Η μόνη αξιόπιστη λύση στο δανεισμό επ' ενεχύρω είναι το Κρατικό Ενεχυροδανειστήριο, το οποίο επιβάλει σχετικά μικρό τόκο και μεγαλύτερα περιθώρια εξόφλησης. Ένα ποσοστό της τάξης του 10% – 15%, βάση των εκτιμήσεων των εργαζομένων στο Κ. Ε., δεν καταφέρνει να επιστρέψει πίσω το κεφάλαιο που δανείστηκε.
Οι τράπεζες δάνεια δε δίνουν, ενώ χιλιάδες είναι αυτοί που διαβάζουν το όνομα τους στη λίστα του Τειρεσία. Συνταξιούχοι, μετανάστες, το τελευταίο καιρό ακόμη και νεαρά ζευγάρια πουλούν ή παραδίδουν τιμαλφή ως ενέχυρο για ρευστό, προκειμένου να καλύψουν καθημερινά έξοδα. Όσοι δεν καταφέρουν να επιστρέψουν το αρχικό κεφάλαιο βλέπουν τα – πρώην - αντικείμενα τους σε πλειστηριασμούς. Στην αίθουσα του Κ.Ε. δυνατότητα συμμετοχής έχει ο οποιοσδήποτε. Κάποια site τους αποκαλούν «κυνηγούς ευκαιριών», στην πιάτσα τους λένε «κοράκια». Είναι τακτικοί θαμώνες των δημοπρασιών, εντοπίζοντας αντικείμενα από δεύτερο χέρι σε τιμές αναντίστοιχες του πόνου με τον οποίο κάποιοι τα έχουν αποχωριστεί. Δημοπρασίες όμως διεξάγονται καθημερινά τόσο από τράπεζες, όσο και από τον Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Υλικού (ΟΔΔΥ), που πλειστηριάζει κατασχεθέντα του Δημοσίου.
Είναι τόσο μεγάλος ο «όγκος» εργασιών του συγκεκριμένου κλάδου – αυτό εννοούσαν οι κυβερνώντες όταν μιλούσαν για αναθέρμανση της οικονομίας; - που έχουν ιδρυθεί εταιρίες διαχείρισης δημοπρασιών. Αναλαμβάνουν την ενημέρωση των «ενδιαφερομένων» για τις ευκαιρίες. Αντιγράφουμε από το site εταιρίας του χώρου: «Σε μόνιμη βάση, σας πληροφορούμε για το σύνολο των κάθε είδους ακινήτων, που προσφέρονται σε τιμή ευκαιρίας . Πλειστηριασμοί, Πτωχεύσεις, Εκποιήσεις τραπεζών, Ιδρυμάτων και Δημοσίου, Ευκαιρίες από την ελεύθερη αγορά» και συμπληρώνουν: «Γι' αυτό... Αν θέλετε μια επένδυση χωρίς ρίσκο και με μεγάλο κέρδος, είμαστε στην διάθεσή σας για κάθε συμπληρωματική πληροφορία ή διευκρίνιση». Όσο για τους πλειστηριασμούς, οι περισσότερες ευκαιρίες παρατηρούνται στις ιδιωτικές διαδικασίες, λόγω της πιο ευέλικτης νομικής διαδικασίας που ισχύει σε αυτές τις περιπτώσεις.
Η λέξη σαράφης χρησιμοποιήθηκε για τους αργυραμοιβούς, από το αραβικό sarraf. Στη χώρα μας εμφανίστηκαν τον 19ο αιώνα και λειτουργούσαν με κασελάκια. Σήμερα σε πολυτελή κεντρικά ξενοδοχεία όλων των μεγαλουπόλεων περιοδεύουν εταιρείες του εξωτερικού συλλέγοντας κόπους, αναμνήσεις και περιουσίες χιλιάδων πιεσμένων Ελλήνων. Οι εταιρείες αυτές ακολουθούν το ΔΝΤ όπου κι αν πάει, ενώ θεριεύουν σε περιόδους άγριας λιτότητας όπως η τωρινή. Παλιά ήταν τα χωράφια και τα αμπέλια των δανειζόμενων κι όταν τα χρέη γίνονταν δυσθεώρητα γινόσουν δούλος στους άρχοντες. Στα σήμερα, τα παλιά πολύτιμα αντικείμενα πάνε για ασφάλιστρα, σε μια ξαφνική αρρώστια, για το ενοίκιο του μήνα. Οι σύγχρονοι εν δυνάμει δούλοι ψάχνουν την ευκαιρία τους σε μικρά κίτρινα μαγαζάκια, γεμάτα ελπίδες. Μα η ελπίδα εκεί εξαγοράζεται φθηνά…
